Predigt (plattdüütsch) över 1. Mose 3, 1-24
Leve Gemeen,
dat wöör dat dann woll mit dat Paradies. Adam un Eva hebbt eer paradiesisch Unschuld verloren. Se hebbt vun den verbaden Boom eeten. Ik stell mi dat so richtig vör: De Appels lüchten rot, un se kreegen Schmacht. Adam un Eva löppt dat Water in’n Mund tosamen. Dor griept se to. As Gott jüm fraagt un to Reed stellt: „Worüm hebbt ji dat doon? Ik heff jo doch verbaden, vun düssen Boom to eeten!“, dor schuvt se sik gegensiedig de Schuld in de Schoh. Klar, dat Gott jüm rutschmieten deit.
De ole Geschicht vun dat Verdrieven ut dat Paradies geiht ünner de Huut. De Geschicht drippt uns as Minschen. Güntsiet vun den Goorn Eden, sotoseggen op de annere Siet, dor leevt wi nu, siet dat Minschen geven deit, siet Minschengedenken. Mit veel Sweet mööt wi uns Brot verdenen. Wi mööt uns plagen und affrackern und hebbt veel Wehdag. Wi sünd freesett in een Freeheit ahn Grenzen, mit all de Konsequenzen. Wi mööt sülbens kloor kriegen, wat goot un wat bös, wat leeg is. Wi mööt sülbens verantwoorden, wat wi doot, mööt instahn för dat, wat wi anrichten doot. Dat is wohrhaftig anstrengend un köst männich een Droppen Sweet.
De Geschicht vun Adam un Eva – dat is unse Geschicht. Adam: dat bün ik. Dat büst du. Adam, dat is hebräisch und heet översett: Minsch, nahmen vun de Eer. De Eer heet op Hebräisch „adama“. Adama – Adam, Minsch, nahmen vun de Eer. Un he vergeiht ok wedder to Eer, to Stoff. He is eng verbunnen mit de Natur, mit sien Ümwelt. Ahn ehr kann he nich leeven.
Dat Paradies hett dat so nienich geven. De Geschicht is een Spegel. Wenn wi dorin kieken doot, köönt wi de Welt, in de wi levt, beter verstahn. De eerste Insicht is: Gott kiekt vull Leev op siene Welt, op siene Schöpfung: „Un Gott seeg, dat dat goot weer“, so heet dat een poor Maal in de Schöpfungsgeschicht. Dat helpt mi, wenn ik wedder mal den Kopp hangen laaten will un wenn de Lüüd allens schlecht maken doot.
Un de twete Insicht: Dat Paradies helpt uns doran to denken, wat de eerste Sünn vun uns Minschen wöör: „Ji warrt jüst so ween as Gott,“ see de Slang to Adam und Eva. Vun veele Sieden ward uns dat vandaag tosuustert. Und faken glöövt wi dat man to geern. De Tradition in’ne Kark hett dat later „Erbsünde“ nömt. Ut düsse Nummer kaamt wi nich rut – güntsiet vun Eden.
Männichmal sehnt wi uns torügg to dat Paradies, wüllt uns drücken dorvör, wat to entscheiden und Verantwoorden to övernehmen, wüllt de Schuld annere in de Schoh schuven:
„De Fro, de du mi an’ne Siet stellt hest…“
„De Slang…“
„De Ümstänn…“
„De dor boven…“
„De Politik… de Medien… de Werbung…“
Ik doch nich! Ik kann gor nix dorför. Ik heff vun nix nich wüsst. – Tostänn as in’t Paradies?
„Adam, woneem stickst du?“ Gott sien Stimm röppt uns rut ut düsse Dröömereen un sett een End to all de Utreden, de wi uns utdacht hebbt. Jüst ik bün meent! Jüst du büst meent! Wi sünd fraagt, wat ut düsse Eer und de Minschen warrn schall. Wi sünd verantwoortlich för dat Leven güntsiet vun Eden.
„Söben Weeken ahn…“ Männich vun jo kennt düsse evangelsche Akschion in’ne Fastentiet. Söben Weeken ahn Alkohol, ahn Söötkram, ahn Striet… Vör een poor Johren hett dat Motto heeten: Söben Weeken ahn Utreden. Ik find, dat is een Angebot an all Adams un Evas, sik op ehr Verantwoorden to besinnen. Ob wi dat wüllt oder nich, wi levt twüschen Freeheit und Verantwoorden. Dat is uns Schicksal. Uns versteken, keen Verantwoorden övernehmen, dat geiht nich, dat is nich mööglich för uns.
Wi hebbt vun den Boom in’t Paradies eeten. Wi weet, wat goot und wat leeg is. Wi hebbt een Maat för dat, wat wi doot: Wat helpt för dat Leven? Wat gifft de Minschen Schuul? Wat bringt Freden und Gerechtigkeit voran? Dat sünd Fragen, de uns helpen köönt to entscheiden.
Dat Leven güntsiet vun Eden lett uns aber ok insehn: Wat goot is, kann twei gahn. In uns Alldag is dat even nich jümmer kloor, wat goot un wat leeg is. Wi mööt jümmer wedder doröver nadenken un dorüm strieden, ob dat nu üm Wehr un Wapen, üm de Rüstung geiht oder üm Migration, ob dat dorüm geiht, wat wi mit de Künstliche Intelligenz anfangen oder woans wi dat Klima redden wüllt. Wi mööt uns entscheiden, so oder so. Fluch un Segen liggt faken dicht bi’nanner. „Ji warrt jüst so ween as Gott!“ De Ur-Sünn halt uns jümmer wedder in. Wi loopt Gefohr, vun unsen Planeten, vun de Eer, verjagt to warrn.
Wat köönt wi doon? Dat Wichtigste is woll, dat wi demödig warrt, dat wi ophört, Gott to spelen. Dat wi klaar seht: wi hebbt nich allens in’n Griff. Wi maakt Fehlers und mööt Verantwoorden dorför övernehmen. Wi mööt ophören, die Natur gnadenlos uttosugen. Wi sünd een Deel vun de Natur un köönt blots mit ehr tosamen överleven.
Ja, dat is stuur, dat strengt an, den Acker vun de Welt to plögen un to plegen un sik dorüm to quälen, dat Goodes wassen kann. Wenn männich Lüüd in Brast sünd un op annere dalkieken doot, op Migranten oder Behinnerte oder de, de keen Dack över ‘n Kopp hebbt, denn is mi dat nich egal, un ik will mi för ehr Recht un ehr Minschenwüürd insetten. Un wenn dor veele sünd, de vermasseln wüllt, dat wi fixer in de Puschen kaamt mit de nödige Schuul för dat Klima, denn köst mi dat Kraft, mi to Wehr to setten und nich optogeven.
Wat eenige Lüüd Anfang Januor dor in Schlüttsiel anricht hebbt, as se Minister Habeck nich vun dat Schipp laten wullen, dat is keen Antwoort op unse Probleme. Dat löst nich eene swore Fraag. Wi mööt de Energiewende henkriegen. Dorto hört ok de Ümboe vun de Landweertschap. Dorför brukt wi Moot und nich Wuut. Moot, de veelen Anteken för den Klimawandel to akzepteeren un gegentostüern. Dat bedüd ok, dat nich allens so blieven kann, as dat jümmer al weer. Wi mööt unse Levenswies överdenken und ännern, mööt wat opgeven, an dat wi wennt sünd. Dat fallt uns swor un köst Möh und Arbeid.
„Du schallst di suur doon…“, hett Gott to Adam seggt, as he em ut dat Paradies jaagt hett. Ja, dat is woll so: güntsiet vun Eden warrt uns veele Saken suur. Aber wi köönt darop vertroon, dat Gott sien Segen mit uns geiht. Gott hett Adam und Eva nich nakelig dor buten stahn laaten. He hett jüm Kleder maakt. He hett för de beiden sorgt. He is een Gott, de siene Minschen ok güntsiet vun Eden nich alleen laaten deit. In Jesus is he de Minschen nagahn. In Jesus is he sülbens ut dat Paradies uttrocken, is in de Welt kamen und Minsch worrn. Dat is de heel goode Naricht vun Wiehnachten.
Keen in düsse Weeken de Passionsgeschicht leest, stööt fröher oder later op de Steed, wo Pilatus raatlos op Jesus sehen deit und to de füünsche Minschenmengde seggt: „Ecce homo!“ Dat is latiensch un heet „Süh, wat för een Minsch!“ Dat schöönste Verkloren vun düssen Satz heff ik mal op een Plakat op’n Karkendag sehn: „Ecce homo – Süh, so is Gott!“
„Süh, so is Gott!“ Und wieldat Gott so is: een Minsch jüst so as wi; een Vader un Moder, een Süster un Broder, een Fründin un Fründ, dorüm köönt wi ok güntsiet vun Eden mit Gottvertroon leven. De Welt op de anner Siet vun Eden is keen verfluchtet Land; is keen Land, dat Gott verlaaten un vergeten hett. Dat lohnt sik, in düsse Welt un för düsse Welt to arbeiden – wieldat se Gott sien Welt is. Se steiht ünner sien Segen. Wi mööt de Welt nich in’t Paradies torüggverwanneln, aber wi köönt mit uns Leven wat dorto bidregen, dat de Welt minschlicher warrt, mit mehr Leev un Fründlichkeit und dat wi achtsamer mit’nanner ümgaht. Laat uns dat versöken!
Un Gott sien Freden, de höger is as all uns Grips,
bewohr joon Harten un Sinnen in Christus Jesus.
Amen.